CÁC CHẤT GÂY DỊ ỨNG PHỔ BIẾN TRONG THỰC PHẨM

Dưới đây là những nhóm chất và thành phần thực phẩm thường gây dị ứng nhất, đã được các tổ chức y tế công nhận (như WHO, FDA):

1. Protein trong sữa bò

• Ai dễ dị ứng: Chủ yếu là trẻ em dưới 3 tuổi.
• Triệu chứng: Nôn trớ, tiêu chảy, chướng bụng, nổi ban hoặc khò khè sau khi uống sữa.
• Lưu ý: Cần phân biệt dị ứng sữa bò và bất dung nạp lactose – hai tình trạng khác nhau.

2. Đậu phộng (lạc)

• Là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây sốc phản vệ.
• Rất dễ bị nhầm lẫn vì đậu phộng có mặt trong nhiều loại bánh kẹo, bơ thực vật, ngũ cốc hoặc nước sốt.
• Người dị ứng nên tránh tuyệt đối, kể cả tiếp xúc qua da hoặc đường hô hấp (hít phải bột đậu phộng).

3. Hải sản (tôm, cua, sò, mực)

• Gây dị ứng mạnh do chứa nhiều protein lạ và dễ biến chất khi bảo quản không đúng cách.
• Người dị ứng có thể gặp phản ứng ngay khi ăn hoặc chỉ ngửi mùi nấu nướng.
• Triệu chứng phổ biến: Ngứa cổ họng, nổi mẩn, tiêu chảy, tức ngực, khó thở.

4. Trứng (đặc biệt là lòng trắng)

• Protein trong lòng trắng trứng như ovalbumin có thể gây phản ứng ở một số người.
• Thường gặp ở trẻ nhỏ, nhưng cũng có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành.
• Trứng có thể “ẩn mình” trong các món như bánh ngọt, sốt mayonnaise, mì trứng…

5. Các loại hạt cây (hạnh nhân, hạt điều, óc chó…)

• Dị ứng các loại hạt cũng rất nguy hiểm và thường kéo dài suốt đời.
• Chúng có mặt trong rất nhiều sản phẩm như sô-cô-la, bánh quy, granola, sữa hạt.
• Phản ứng có thể nghiêm trọng như sốc phản vệ dù chỉ ăn một lượng nhỏ.

6. Đậu nành

• Là nguyên liệu quen thuộc trong đậu hũ, sữa đậu nành, nước tương…
• Dị ứng đậu nành thường xuất hiện ở trẻ em, song nhiều trường hợp vẫn kéo dài đến khi trưởng thành.

7. Lúa mì (gluten)

• Gây dị ứng hoặc không dung nạp, đặc biệt với người bị bệnh celiac.
• Gluten có trong bánh mì, mì ống, bột mì, một số loại nước sốt.
• Người bị dị ứng cần dùng sản phẩm “gluten-free” (không chứa gluten).

8. Chất phụ gia: Sulfites và phẩm màu

• Sulfites được dùng trong bảo quản thực phẩm như trái cây khô, rượu vang, nước chanh đóng chai.
• Một số người có thể phản ứng với các chất này qua triệu chứng hen suyễn, đau đầu hoặc phát ban.
• Ngoài ra, phẩm màu nhân tạo cũng có thể gây phản ứng ở người nhạy cảm.

Tại sao cơ thể lại dị ứng?

Không phải ai cũng dị ứng thực phẩm. Yếu tố cơ địa đóng vai trò chính:

• Di truyền: Nếu cha mẹ bị dị ứng thì con có nguy cơ cao hơn.
• Rối loạn miễn dịch: Khi hệ miễn dịch nhận nhầm chất là “kẻ thù” dù nó vốn vô hại.
• Rối loạn tiêu hóa: Hệ tiêu hóa yếu khiến khả năng dung nạp protein lạ kém đi.
• Tiếp xúc quá sớm hoặc quá muộn với một số loại thực phẩm cũng làm tăng nguy cơ dị ứng.

Phòng tránh và xử lý

1. Đọc kỹ nhãn thực phẩm: Với người dị ứng, đọc thành phần là việc không thể bỏ qua.
2. Thăm khám chuyên khoa dị ứng: Xét nghiệm máu hoặc test da giúp xác định chính xác chất gây dị ứng.
3. Mang theo thuốc chống dị ứng: Như thuốc kháng histamin hoặc bút tiêm adrenaline (EpiPen) nếu từng bị sốc phản vệ.
4. Cảnh báo người thân và thầy cô: Với trẻ em, cần đảm bảo rằng mọi người xung quanh đều biết và đề phòng.

Kết luận: Hiểu rõ các chất gây dị ứng trong thực phẩm là bước đầu tiên để bạn và người thân ăn uống một cách an toàn. Dị ứng thực phẩm không thể coi thường, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu biết tránh đúng và xử lý kịp thời. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe từ những điều nhỏ nhất như kiểm tra thành phần món ăn, giữ gìn vệ sinh và lắng nghe cơ thể mỗi ngày.