NGƯỜI LỚN TUỔI VÀ CÁCH KIỂM SOÁT ĐƯỜNG HUYẾT HIỆU QUẢ

Tuổi tác càng cao, cơ thể càng có nhiều thay đổi. Một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến ở người lớn tuổi là rối loạn đường huyết, đặc biệt là bệnh tiểu đường loại 2. Nếu không được kiểm soát tốt, đường huyết cao sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: tổn thương mắt, thận, tim mạch, thần kinh… Vì vậy, việc hiểu và kiểm soát đường huyết hiệu quả ở người cao tuổi là điều vô cùng quan trọng để duy trì chất lượng cuộc sống.

Vì sao người lớn tuổi dễ bị rối loạn đường huyết?

Khi lớn tuổi, chức năng tuyến tụy suy giảm, khiến cơ thể khó sản xuất insulin (hormone giúp đưa đường vào tế bào). Đồng thời, tế bào cũng trở nên kém nhạy cảm với insulin, dẫn đến tình trạng tăng đường huyết kéo dài.

Ngoài ra, các yếu tố sau cũng góp phần làm tăng nguy cơ tiểu đường ở người cao tuổi:

• Lối sống ít vận động
• Chế độ ăn thiếu cân bằng
• Suy giảm khối cơ, tăng mỡ nội tạng
• Căng thẳng kéo dài hoặc rối loạn giấc ngủ
• Sử dụng thuốc điều trị các bệnh khác (thuốc corticoid, lợi tiểu…)

Hậu quả của việc không kiểm soát tốt đường huyết

Người lớn tuổi khi bị tăng đường huyết mạn tính dễ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng như:

• Tổn thương võng mạc, dễ dẫn đến mù lòa
• Tổn thương thần kinh, gây tê bì chân tay, mất cảm giác
• Bệnh tim mạch, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim
• Tổn thương thận, có thể dẫn đến suy thận
• Loét chân, nhiễm trùng, lâu lành do tuần hoàn kém

Đặc biệt, người cao tuổi có sức đề kháng yếu, khi đường huyết quá thấp hoặc quá cao đều dễ bị ngất xỉu, hôn mê, đe dọa đến tính mạng.

Nguyên tắc kiểm soát đường huyết hiệu quả cho người lớn tuổi

1. Ăn uống hợp lý và điều độ

• Không bỏ bữa và chia nhỏ thành 4–6 bữa trong ngày để ổn định đường huyết.
• Hạn chế tinh bột xấu (cơm trắng, bánh mì trắng), thay bằng tinh bột hấp thu chậm như gạo lứt, khoai lang, yến mạch.
• Tăng cường rau xanh, trái cây ít đường (ổi, bưởi, táo xanh), đồng thời tránh trái cây ngọt như mít, sầu riêng, xoài chín.
• Bổ sung đạm vừa đủ (cá, trứng, đậu phụ, thịt nạc), tránh ăn mặn và nhiều dầu mỡ.
• Hạn chế đồ ngọt, nước có gas, rượu bia và thức ăn chế biến sẵn.

2. Luyện tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày

• Người lớn tuổi nên vận động đều đặn ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần.
• Các bài tập phù hợp: đi bộ, đạp xe nhẹ, thái cực quyền, yoga, bơi lội nhẹ.
• Lưu ý: Tập sau bữa ăn khoảng 1 giờ, tránh vận động lúc đói để không bị tụt đường huyết.

3. Theo dõi đường huyết định kỳ

• Đo đường huyết tại nhà bằng máy đo cá nhân ít nhất 2–3 lần/tuần, đặc biệt khi thay đổi thuốc, chế độ ăn hoặc có triệu chứng bất thường.
• Xét nghiệm HbA1c mỗi 3 tháng để đánh giá mức đường huyết trung bình trong 3 tháng qua.
• Ghi chép lại các chỉ số để tiện theo dõi và điều chỉnh kế hoạch chăm sóc.

4. Uống thuốc đúng hướng dẫn

• Tuân thủ đúng liều lượng, thời gian dùng thuốc do bác sĩ chỉ định.
• Không tự ý tăng/giảm liều hoặc bỏ thuốc khi thấy khỏe hơn.
• Nếu có nhiều loại thuốc điều trị cùng lúc, nên có lịch uống rõ ràng và nhờ người thân hỗ trợ ghi nhớ.

5. Quản lý stress và ngủ đủ giấc

• Căng thẳng tâm lý kéo dài có thể làm tăng đường huyết.
• Người cao tuổi nên tham gia các hoạt động cộng đồng, thư giãn nhẹ nhàng, thiền hoặc nghe nhạc.
• Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng: ngủ đủ 6–8 tiếng/đêm, tránh thức khuya hoặc ngủ quá nhiều ban ngày.

Khi nào cần đưa người bệnh đến bệnh viện?

Người lớn tuổi bị tiểu đường cần được đưa đến cơ sở y tế khi có các dấu hiệu:

• Đường huyết tăng cao không kiểm soát: > 300 mg/dL
• Dấu hiệu hạ đường huyết: vã mồ hôi, run rẩy, mệt lả, lú lẫn
• Có vết thương lâu lành, nhiễm trùng, loét chân
• Sụt cân nhanh, đau ngực, khó thở

Việc phát hiện và điều trị kịp thời có thể giúp tránh được biến chứng nghiêm trọng và cải thiện đáng kể chất lượng sống cho người lớn tuổi.