Sức khỏe xương khớp

BẢO VỆ VÀ CẢI THIỆN XƯƠNG KHỚP DÂN VĂN PHÒNG

Sức khỏe xương khớp dân văn phòng đang phải đối mặt với những nguy cơ tiềm ẩn do lối sống ít vận động, ngồi lâu trong nhiều giờ liên tục. Những thói quen này có thể tạo ra “kẻ thù thầm lặng” đối với hệ xương khớp, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống.

1. Sức khỏe xương khớp dân văn phòng đang bị ảnh hưởng như thế nào?

1.1 Nguy cơ mắc vấn đề về xương khớp

Ngồi quá nhiều và giữ một tư thế cố định trong thời gian dài có thể tăng nguy cơ mắc vấn đề xương khớp như thoái hóa khớp, viêm khớp và đau nhức xương khớp. Đặc biệt là với những người làm việc văn phòng, thói quen ngồi lâu và ít vận động có thể làm suy giảm sự linh hoạt của xương khớp, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe xương khớp dân văn phòng.

1.2 Ngồi lâu một chỗ

Ngồi lâu là đặc điểm nổi bật của lối sống văn phòng, có tác hại vô cùng lớn đến sức khoẻ, đặc biệt là về xương khớp. Ngồi lâu khiến trọng lượng cơ thể dồn ép lên các khớp, đặc biệt là khớp đốt sống cổ, lưng và hông, dẫn đến các vấn đề xương khớp như:

• Tăng áp lực lên khớp: Ngồi liên tục trong thời gian dài gây áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp đốt sống cổ, lưng và hông.
• Giảm lưu thông máu: Lưu thông máu kém khiến các khớp thiếu hụt dinh dưỡng, dẫn đến tình trạng thoái hóa, loãng xương.
• Yếu cơ bắp: Cơ bắp yếu ớt không thể hỗ trợ và bảo vệ khớp hiệu quả, làm tăng nguy cơ chấn thương

1.3 Tư thế ngồi không đúng:

Ngồi khom lưng, gập cổ hay vắt chéo chân trong thời gian dài gây áp lực lên cột sống và các khớp, dễ dẫn đến các vấn đề xương khớp:

• Đau mỏi vai gáy
• Gây cong vẹo cột sống: Cúi đầu, khom lưng, vắt chéo chân tạo áp lực lên cột sống, dẫn đến vẹo cột sống, thoát vị đĩa đệm.
• Đau mỏi cơ bắp: Tư thế sai khiến cơ bắp phải hoạt động liên tục, dẫn đến căng cứng, mỏi mệt và đau nhức.
• Tăng nguy cơ tê bì tay chân: Chèn ép dây thần kinh do tư thế ngồi không đúng gây tê bì, ngứa ran ở tay chân.

1.4 Thiếu vận động:

Lối sống văn phòng thường xuyên kèm theo việc ngồi lâu và ít hoạt động vận động, làm yếu đi cơ bắp xung quanh xương khớp. Điều này có thể dẫn đến mất cân bằng cơ bắp, gây áp lực không đồng đều lên xương khớp và đau nhức. Ngồi lâu và ít vận động khiến cơ bắp yếu dần, giảm khả năng hỗ trợ và bảo vệ khớp, dẫn đến vấn đề xương khớp:

• Làm giảm mật độ xương: Ít vận động khiến xương yếu đi, dễ gãy, dẫn đến loãng xương.
• Tăng nguy cơ béo phì: Béo phì làm tăng áp lực lên khớp, đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
• Giảm độ linh hoạt: Cứng khớp, hạn chế vận động do thiếu vận động thường xuyên.

2. Giải pháp và biện pháp cải thiện sức khoẻ xương khớp

2.1 Thay đổi tư thế thường xuyên:

• Đứng dậy, đi lại hoặc thực hiện các động tác giãn cơ ít nhất mỗi 30 phút.
• Sử dụng đồng hồ báo thức để nhắc nhở bản thân thay đổi tư thế.
• Tập các bài tập giãn cơ đơn giản tại chỗ.

2.2 Tập thể dục đều đặn

Đảm bảo dành thời gian hàng ngày để vận động có thể giảm nguy cơ mắc bệnh xương khớp và duy trì sức khỏe chung.

• Ít nhất 30 phút mỗi ngày, ưu tiên các bài tập tốt cho xương khớp như yoga, bơi lội.
• Tập các bài tập giãn cơ để tăng cường sự linh hoạt.
• Dành thời gian cho các hoạt động ngoài trời.
• Cải thiện môi trường làm việc với ghế và bàn làm việc thiết kế công thái học để giảm áp lực lên xương khớp.

2.4. Duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng

• Bổ sung đầy đủ canxi và vitamin D cho cơ thể.
• Ăn nhiều rau xanh và trái cây.
• Hạn chế thức ăn nhanh và đồ uống có cồn.

2.5. Giảm căng thẳng cho cơ thể và tinh thần:

• Nghỉ ngơi điều độ và nâng cao tư duy, thực hiện các bài tập căng và tập luyện nhẹ giúp cải thiện sự linh hoạt và giảm mệt mỏi từ thời gian ngồi lâu.
• Tập yoga, thiền, hoặc dành thời gian cho các hoạt động thư giãn.
• Ngủ đủ giấc mỗi đêm.
• Có kế hoạch quản lý công việc hiệu quả.

2.6 Thăm khám bác sĩ đúng chuyên khoa

Những ai đang gặp vấn đề về xương khớp, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để nhận được sự tư vấn và điều trị phù hợp.

ĂN MÒN XƯƠNG KHỚP

Ăn mòn xương khớp ảnh hưởng đến khoảng 3% dân số nói chung và phụ nữ thường bị ảnh hưởng nhiều hơn so với nam giới. Tình trạng ăn mòn xương khớp gây ra do mất sụn thuộc mô chắc và linh hoạt có vai trò làm đệm cho các đầu xương trong khớp của cơ thể. Bệnh có thể tiến triển trầm trọng hơn với quá trình phân huỷ xương, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người bệnh.

1. Ăn mòn xương khớp

Thoái hóa khớp được biết đến với tình trạng các khớp bị hao mòn gây mất sụn – mô chắc chắn nhưng linh hoạt làm đệm cho các đầu xương trong khớp của bạn.

Viêm xương khớp có thể làm cho người bệnh cảm thấy: đau đớn; sưng tấy; cứng khớp; mất tính linh hoạt và chức năng hoạt động của khớp.

Ăn mòn xương khớp là một loại bệnh liên quan đến viêm xương khớp, có thể phát triển ở các khớp bản lề của ngón tay và ít xuất hiện ở vị trí ngón chân.

Ăn mòn xương khớp có thể gây ra: cứng xương gần sụn, được gọi là chứng xơ cứng dưới sụn, thu hẹp không gian giữa các xương, phá hủy một số vật liệu xương (ăn mòn).

2. Các triệu chứng của ăn mòn xương khớp

Ăn mòn xương khớp hoặc xương khớp suy yếu có thể khó chẩn đoán bằng chụp X-quang cùng với các xét nghiệm hình ảnh khác. Một nghiên cứu phân tích với hàng chục nghiên cứu cho thấy có một số bất đồng giữa các bác sĩ về những gì thay đổi khớp chỉ ra sự ăn mòn xương khớp khi thực hiện chẩn đoán bằng hình ảnh.

Một dấu hiệu thường được các bác sĩ chẩn đoán chấp nhận của tình trạng ăn mòn xương khớp là sự xuất hiện đột ngột của bệnh với các triệu chứng như: Căng cứng và đau nhức liên quan đến viêm xương khớp thông thường có xu hướng hình thành dần dần.

Nhưng các triệu chứng của ăn mòn xương khớp thường đến mà không báo trước. Những triệu chứng đó chủ yếu ảnh hưởng đến các ngón tay và thường bao gồm: cơn đau khởi phát đột ngột; sưng tấy; giảm chức năng của bàn tay (ví dụ như việc cầm nắm đồ vật trở nên khó khăn hơn). Các thay đổi về chức năng khớp thường xảy ra.

3. Nguyên nhân ăn mòn xương khớp

Các chuyên gia y tế không đồng ý về việc liệu ăn mòn xương khớp nên được coi là một dạng viêm xương khớp tích cực hay một dạng viêm khớp riêng biệt. Viêm xương khớp điển hình có thể được bắt nguồn từ nguyên nhân mài mòn các khớp theo thời gian hoặc do chấn thương không lành.

Các nhà nghiên cứu tin rằng nội tiết tố có thể liên quan đến tình trạng ăn mòn xương khớp vì phụ nữ bị ảnh hưởng thường xuyên hơn nam giới. Một khả năng khác được dự đoán cũng có thể do tình trạng tự miễn dịch.

4. Các yếu tố nguy cơ gây ăn mòn xương khớp

Ăn mòn xương khớp thường ảnh hưởng đến phụ nữ có độ tuổi khoảng 50 tuổi. Các nhà nghiên cứu tin rằng việc mất hormone nội tiết tố estrogen có thể đóng một vai trò gây nên tình trạng này, đặc biệt viêm xương khớp điển hình của bàn tay và đầu gối phổ biến hơn ở phụ nữ sau mãn kinh.

Tiền sử gia đình bị ăn mòn xương khớp cũng làm tăng nguy cơ phát triển tình trạng này.

Sự hiện diện của tình trạng viêm xương khớp điển hình cũng có thể làm tăng nguy cơ. Tỷ lệ mắc bệnh ăn mòn xương khớp ước tính trong dân số nói chung là khoảng 3%. Tuy nhiên, tỷ lệ này lên đến 10,2% ở những người bị viêm xương khớp tay có triệu chứng.

5. Chẩn đoán bệnh ăn mòn xương khớp

Các triệu chứng ăn mòn xương khớp, chẳng hạn như ngón tay bị đau và sưng, có thể tương tự như các triệu chứng của bệnh viêm khớp dạng thấp (RA), Viêm khớp vảy nến cũng có thể bắt đầu xuất hiện ở các ngón tay.

Kết quả ăn mòn xương khớp đôi khi bị chẩn đoán nhầm lúc đầu. Một điểm khác biệt quan trọng, thoái hóa khớp ăn mòn thường không liên quan đến cổ tay hoặc các khớp nơi ngón tay tiếp xúc với lòng bàn tay – hai khu vực phổ biến bị ảnh hưởng bởi viêm khớp dạng thấp.

Chẩn đoán ăn mòn xương khớp có thể bắt đầu bằng việc xem xét kỹ lưỡng các triệu chứng và tiền sử bệnh án cá nhân và gia đình. Các xét nghiệm hình ảnh cũng rất cần thiết để chẩn đoán chính xác mà bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện. Một sự khác biệt đáng chú ý là sự ăn mòn dưới sụn ở các ngón tay gây ra bởi sự phá hủy sụn và xương ở các khớp.

Một dấu hiệu khác của bệnh thoái hóa khớp ăn mòn có thể giúp người bệnh phân biệt với bệnh thoái hóa khớp tiêu chuẩn là sự hiện diện của sự ăn mòn xương trung tâm.

6. Điều trị thoái hóa khớp ăn mòn

Hiện vẫn chưa có cách phù hợp giúp chữa khỏi bệnh thoái hóa khớp ăn mòn. Đó cũng là một điều kiện tiến triển không thể đảo ngược của tình trạng ăn mòn xương khớp. Và mục tiêu của điều trị căn bệnh này nhằm quản lý mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và duy trì chức năng khớp.

Nhiều phương pháp điều trị ăn mòn xương khớp cũng giống như các phương pháp điều trị viêm xương khớp tiêu chuẩn. Tuy nhiên, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng ăn mòn xương khớp sẽ quyết định cách tiếp cận và phương pháp điều trị tốt nhất.

NSAID và thuốc giảm đau

Thuốc giảm đau không kê đơn và thuốc giảm đau theo toa thường là phương pháp điều trị đầu tiên cho bệnh ăn mòn xương khớp.

Thuốc chống viêm không chứa hợp chất steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen (Advil), có thể giúp giảm viêm liên quan đến tình trạng này.

Thuốc giảm đau, bao gồm acetaminophen (Tylenol), có thể là thuốc giảm đau rất hiệu quả, đặc biệt hữu ích cho những người không thể dùng NSAID.

Đối với một nhóm nhỏ những người có các triệu chứng bệnh nghiêm trọng, thì những loại thuốc uống này có thể không mang lại hiệu quả. Trong trường hợp này, các bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng thuốc không có nhãn mác thường được sử dụng để điều trị viêm khớp dạng thấp, chủ yếu là methotrexate.

Tiêm steroid

Tiêm steroid nhằm giảm viêm và đau, nhưng chúng chỉ có thể được sử dụng một vài lần trong năm cho từng khớp. Thông thường, khi thực hiện tiêm sẽ có hiệu quả hơn trong việc tạm thời giảm bớt các triệu chứng ở các khớp lớn hơn, chẳng hạn như đầu gối hoặc vai, và ngược lại với các khớp nhỏ hơn của bàn tay.

Liệu pháp nghề nghiệp

Khi chức năng của các ngón tay hoặc bàn tay bị suy giảm, các công việc cơ bản như cài cúc áo sơ mi hoặc dụng cụ ăn uống có thể trở nên khó khăn với bạn. Chuyên gia trị liệu có thể dạy bạn những cách đã sửa đổi để tự mình thực hiện các công việc hàng ngày hoặc với sự trợ giúp của các công cụ và thiết bị đặc biệt. Liệu pháp này khá đặc biệt với một phần của liệu pháp vận động, những người bị ăn mòn xương khớp cũng nên tập thể dục để tăng cường hoạt động cho các khớp bị ảnh hưởng và cải thiện chức năng của chúng.

Liệu pháp nhiệt

Chườm nóng hoặc ngâm nước nóng được xem như phương pháp chính trong điều trị viêm khớp. Nhiệt giúp mở ra các mạch máu để cung cấp nhiều oxy và chất dinh dưỡng đến các mô khớp của bạn, làm dịu độ cứng và giảm đau. Liệu pháp nhiệt có thể sử dụng kết hợp bổ sung hiệu quả cho thuốc uống và các phương pháp điều trị khác.

CÁC DẤU HIỆU CẢNH BÁO VẤN ĐỀ SỨC KHỎE XƯƠNG KHỚP

Hệ xương khớp đóng vai trò quan trọng trong việc nâng đỡ cơ thể, giúp con người vận động linh hoạt và thực hiện các hoạt động thường ngày. Tuy nhiên, khi hệ xương khớp gặp vấn đề, cơ thể thường phát ra những tín hiệu cảnh báo sớm mà nhiều người lại dễ dàng bỏ qua. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu bất thường sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc thăm khám, điều trị và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.

1. Đau nhức khớp kéo dài

Cơn đau ở khớp, đặc biệt là ở gối, cổ tay, ngón tay, cột sống hoặc háng, là dấu hiệu thường gặp nhất khi hệ xương khớp gặp trục trặc. Đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, xuất hiện theo từng cơn hoặc kéo dài dai dẳng. Nếu cơn đau tái đi tái lại hoặc không giảm sau vài ngày nghỉ ngơi, đó có thể là biểu hiện của viêm khớp, thoái hóa khớp, hoặc thậm chí là dấu hiệu sớm của bệnh gút.

2. Cứng khớp buổi sáng

Cảm giác cứng khớp sau khi ngủ dậy hoặc sau khi ngồi lâu không vận động là dấu hiệu cảnh báo quan trọng. Người bệnh thường mất vài phút đến hàng giờ mới có thể cử động linh hoạt trở lại. Đây là biểu hiện phổ biến trong các bệnh lý viêm khớp như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp hay viêm khớp tự miễn.

3. Khớp bị sưng, nóng, đỏ

Tình trạng sưng tấy, nóng đỏ ở một hoặc nhiều khớp có thể là phản ứng viêm hoặc nhiễm trùng. Đây là triệu chứng rõ ràng cho thấy khớp đang gặp vấn đề. Nếu không điều trị kịp thời, viêm khớp có thể gây phá hủy cấu trúc khớp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động.

4. Có tiếng kêu lạo xạo hoặc lụp cụp khi cử động

Tiếng kêu phát ra từ khớp khi cử động không phải lúc nào cũng đáng lo, nhưng nếu đi kèm với cảm giác đau hoặc khó vận động, đây có thể là dấu hiệu của thoái hóa khớp hoặc tổn thương sụn khớp. Những âm thanh bất thường này thường xuất hiện ở đầu gối, cổ tay, cột sống và khớp vai.

5. Hạn chế vận động khớp

Khi bạn thấy khó khăn trong việc duỗi thẳng tay, gập gối, cúi lưng hoặc xoay người, đó là biểu hiện của tình trạng co cứng khớp, dính khớp hoặc tổn thương bên trong cấu trúc khớp. Khả năng vận động kém dần là hậu quả tất yếu nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời.

6. Biến dạng khớp hoặc thay đổi hình dạng xương

Các ngón tay bị cong vẹo, khớp gối lệch, cột sống cong bất thường… là những dấu hiệu điển hình cho thấy tình trạng bệnh đã chuyển nặng. Biến dạng khớp thường thấy trong viêm khớp dạng thấp, gút mãn tính hoặc các rối loạn di truyền về xương.

7. Tê bì, yếu cơ, mất cảm giác

Khi dây thần kinh bị chèn ép do tổn thương đĩa đệm, thoát vị hoặc gai cột sống, người bệnh sẽ cảm thấy tê bì tay chân, yếu cơ hoặc thậm chí là mất cảm giác ở một số vùng cơ thể. Đây là dấu hiệu nguy hiểm cần được thăm khám chuyên khoa ngay.

8. Gãy xương không rõ nguyên nhân

Gãy xương dù chỉ do va chạm nhẹ hoặc ngã từ độ cao thấp có thể là biểu hiện của loãng xương – một bệnh lý âm thầm và phổ biến, đặc biệt ở người cao tuổi và phụ nữ sau mãn kinh. Xương giòn yếu sẽ dễ bị nứt, gãy mà người bệnh không hay biết từ trước.

Khi nào nên đi khám bác sĩ xương khớp?

• Đau khớp không thuyên giảm sau vài ngày nghỉ ngơi.
• Khớp sưng, nóng, đỏ hoặc biến dạng rõ rệt.
• Khó cử động khớp, hạn chế vận động thường ngày.
• Tê bì tay chân, đau lan xuống cánh tay hoặc chân.
• Có tiền sử chấn thương xương khớp nhưng chưa kiểm tra.