SA SÚT TRÍ TUỆ – CÓ PHẢI CHỈ LÀ LÃO HÓA TUỔI GIÀ

Dù có những dấu hiệu tương tự lão hóa tuổi già, sa sút trí tuệ không phải là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa. Đây là một hội chứng, gây ảnh hưởng đến suy giảm chức năng của não và đòi hỏi sự can thiệp y tế để cải thiện chất lượng sống.

Phân biệt sa sút trí tuệ và lão hóa tuổi già

Mặc dù sa sút trí tuệ và lão hóa do tuổi già đều liên quan đến sự suy giảm khả năng ghi nhớ, nhưng đây là hai khái niệm khác nhau.

Lão hóa tuổi già là quá trình tự nhiên của cơ thể khi tuổi tác tăng lên, trong đó bao gồm triệu chứng suy giảm trí nhớ mức độ nhẹ. Người già có thể thỉnh thoảng gặp khó khăn trong việc nhớ tên, cuộc hẹn hoặc nơi họ để quên đồ. Tuy nhiên, họ có thể nhớ lại những điều này sau đó hoặc quay lại tìm một món đồ bị thất lạc.

Bên cạnh đó, việc già đi cũng có thể có những tác động nhẹ đến khả năng nhận thức, chẳng hạn như cần nhiều thời gian hơn để học một điều gì đó mới.

Sa sút trí tuệ, ngược lại, không phải là một phần tự nhiên của lão hóa mà là một nhóm các triệu chứng do nhiều nguyên nhân bệnh lý gây ra, dẫn đến suy giảm nghiêm trọng về khả năng ghi nhớ, khả năng định hướng, khả năng giao tiếp, khả năng nhận thức và thậm chí thay đổi về hành vi và nhân cách.

Sa sút trí tuệ khi nặng lên có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày và tự chăm sóc bản thân.

Dù có những dấu hiệu tương tự lão hóa tuổi già, sa sút trí tuệ không phải là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa.

Sa sút trí tuệ do nguyên nhân nào gây ra?

Sa sút trí tuệ do tổn thương hoặc mất các tế bào thần kinh và các kết nối của chúng trong não. Các triệu chứng phụ thuộc vào vùng não bị ảnh hưởng. Có nhiều loại sa sút trí tuệ khác nhau và có thể được chia thành ba nhóm như sau:

• Sa sút trí tuệ nguyên phát: xảy ra khi bệnh nhân mắc các bệnh lý mà trong đó chứng sa sút trí tuệ là bệnh chính. Các bệnh lý có thể kể đến như Alzheimer, sa sút trí tuệ do bệnh lý mạch máu, sa sút trí tuệ thể Lewy, sa sút trí tuệ trán thái dương,… gây tổn thương các vùng tế bào hay mạch máu trong não. Nhóm bệnh nhân mắc sa sút trí tuệ nguyên phát là nhóm bệnh nhân có triệu chứng tiến triển trở nên tồi tệ hơn theo thời gian và không thể phục hồi.
•  Sa sút trí tuệ thứ phát: xảy ra khi triệu chứng của sa sút trí tuệ đến từ một bệnh hoặc tình trạng khác. Các bệnh lý bao gồm bệnh Huntington, Creutzfeldt-Jakob, Parkinson hay chấn thương sọ não.
• Sa sút trí tuệ do nguyên nhân có thể hồi phục: một số tình trạng hay bệnh lý khi xảy ra gây nên triệu chứng giống như sa sút trí tuệ, bao gồm thiếu hụt vitamin B hay vitamin E, tình trạng nhiễm trùng như nhiễm trùng đường tiết niệu hay nhiễm virus HIV, COVID-19…Một số loại thuốc như thuốc ngủ, thuốc điều trị trầm cảm, thuốc nhóm statin điều trị rối loạn lipid máu cũng có khả năng gây nên sa sút trí tuệ.

Sa sút điều trị có điều trị được không?

Đối với bệnh nhân mắc sa sút trí tuệ do nguyên nhân có thể hồi phục như thiếu hụt vitamin hay nhiễm trùng đường tiết niệu,… khi điều trị nguyên nhân, tình trạng sa sút trí tuệ có thể hồi phục.

Đối với bệnh nhân mắc sa sút trí tuệ do bệnh lý khác thuộc nhóm nguyên nhân nguyên phát hay thứ phát, bệnh nhân vẫn có thể đáp ứng một phần với thuốc điều trị để cải thiện khả năng ghi nhớ hoặc các vấn đề về hành vi. Một số nhóm thuốc điều trị được khuyến cáo bao gồm:

• Thuốc ức chế Cholinesterase: donepezil (Rizax, Sundonep, Neuropezil), rivastigmin, galantamin.
• Thuốc đối kháng thụ thể NMDA: memantin
• Thuốc dinh dưỡng thần kinh, thuốc tăng cường chuyển hóa, tuần hoàn não: piracetam (Cerahead, Zielinsk, Ginsil), ginkgo biloba,…
• Thuốc an thần kinh: risperidon (Sernal, Sizodon, Docento), olanzapin (Zapnex, Zolafren, Ozanta), quetiapin (Queitoz, Expressin, Zitad),…
• Thuốc chống trầm cảm: mirtazapin (Jewell, Usazapin, Remirta), paroxetin (Parokey, Xalexa, Everim), venlafaxin (Lafaxor, Venladep, Efexor), citalopram (Wazer, Citopam, Bagocit),…

Bệnh nhân sa sút trí tuệ có thể được khuyến cáo sử dụng một số loại thuốc điều trị để cải thiện khả năng ghi nhớ hoặc các vấn đề về hành vi

Bên cạnh việc sử dụng thuốc, bệnh nhân sa sút trí tuệ cần phối hợp thêm các liệu pháp tâm lý cũng như vật trí trị liệu để phục hồi các triệu chứng.

Bài viết trên đây cung cấp cho người đọc những thông tin về hội chứng sa sút trí tuệ – nguyên nhân và một số nhóm thuốc điều trị. Hãy cùng tìm đọc các bài viết tiếp theo của Davipharm về thuốc piracetam – thuốc nhóm dinh dưỡng thần kinh được Bộ Y Tế Việt Nam khuyến cáo sử dụng trong điều trị sa sút trí tuệ.

Những thông tin được cung cấp trong bài viết này không thể thay thế cho lời khuyên của bác sĩ, dược sĩ. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ về bệnh lý cũng như nhóm thuốc phù hợp với tình trạng cụ thể của bạn.

Bài viết được cung cấp bởi Davipharm

[SM/ARTI/167/0925]