PHÙ DO XƠ GAN: TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH HẠN CHẾ PHÙ

Xơ gan có thể dẫn đến nhiều biến chứng, đặc biệt trong giai đoạn muộn. Một trong số đó là tình trạng phù. Vậy cơ chế nào gây nên phù và làm thế nào để chủ động phòng tránh phù ở bệnh nhân xơ gan?

Phù do xơ gan là gì?

Phù là tình trạng dịch trong lòng mạch thoát ra ngoài và tích tụ ở mô xung quanh, gây phù nề. Phù có thể xảy ra ở nhiều vị trí như mắt cá chân, mu bàn chân hoặc thậm chí toàn thân. Trên thực tế, phù có thể là biến chứng của nhiều bệnh lý, bao gồm suy tim, suy thận hoặc  xơ gan.

Vậy làm sao để phân biệt được phù do xơ gan?

Phù do xơ gan sẽ có các đặc điểm:

• Phù mềm, ấn lõm, không có cảm giác đau khi ấn và da căng trở lại sau khoảng 1 – 2 phút.
• Phù do xơ gan thường trở nặng vào cuối ngày.
• Phù thường khởi phát ở chi dưới như ở mắt cá chân hoặc cẳng chân. Ở những người suy gan tiến triển nặng, có thể xảy ra phù ổ bụng, hay còn gọi là xơ gan cổ trướng.

Phù ổ bụng là một biến chứng của xơ gan nặng (xơ gan cổ trướng)

Cơ chế gây phù do xơ gan

Gan đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng dịch cơ thể. Người bị suy gan trở nặng thường xảy ra phù do:

• Giảm sản xuất protein: Gan là cơ quan sản xuất ra protein albumin có vai trò lưu giữ dịch trong mạch máu. Khi bị xơ, gan suy giảm khả năng sản xuất albumin, vì vậy dịch thoát ra mạch máu vào mô xung quanh, gây nên phù.
• Tăng áp lực tĩnh mạch cửa: Ở bệnh nhân xơ gan, tế bào gan hình thành nhiều mô sẹo và hoạt động của gan bị suy giảm. Do đó, các tế bào lành phải hoạt động nhiều hơn để bù trừ. Điều này gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa (tĩnh mạch dẫn máu từ lách, dạ dày, ruột về gan), đồng thời tăng áp lực tĩnh mạch lách và ruột non. Hệ quả sau cùng là phù ổ bụng (cổ trướng) và tĩnh mạch nổi rõ dưới da.

Ở gan bị xơ, nhiều mô sẹo hình thành gây suy giảm chức năng hoạt động

Phòng ngừa và kiểm soát phù do xơ gan

Tuy xơ gan không thể điều trị, nhưng phù do xơ gan có thể phòng ngừa và kiểm soát bằng các biện pháp sau:

1. Giảm muối: Muối ăn có thể gây giữ nước, do đó nên giảm lượng muối tiêu thụ hằng ngày. Tránh các thức ăn chế biến sẵn hoặc thức ăn đóng hộp.
2. Sử dụng vớ y khoa: Đây là loại vớ chuyên dụng hỗ trợ cho các bệnh nhân suy giãn tĩnh mạch, giúp hạn chế tình trạng dịch ứ đọng ở chi dưới.
3. Hoạt động thể lực: bệnh nhân xơ gan nên duy trì hoạt động thể chất để điều hòa tuần hoàn cơ thể, tránh ngồi hoặc đứng một chỗ quá lâu.
4. Kê cao chân: Người bệnh có thể kê cao chân khi ngồi hoặc khi ngủ để tăng cường máu từ tĩnh mạch đổ về tim, ngăn ngừa ứ dịch ở chân.
5. Sử dụng thuốc lợi tiểu: Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể kê cho bệnh nhân thuốc lợi tiểu nhằm loại bỏ lượng dịch dư thừa thông qua đường niệu. Các loại thuốc lợi tiểu thường dùng bao gồm: spironolacton, furosemid,….

Thuốc lợi tiểu là giải pháp hữu hiệu cho tình trạng phù do xơ gan

Kết luận

Phù nề là một biến chứng thường gặp của xơ gan. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân và cách kiểm soát, người bị xơ gan có thể thực hiện các biện pháp giúp phòng ngừa và cải thiện chứng phù do xơ gan.

Bài viết được thực hiện bởi DAVIPHARM

[SM/ARTI/137/1124]