ĐÁI THÁO ĐƯỜNG VÀ BIẾN CHỨNG TIM MẠCH

Tại sao đái tháo đường lại gây ra biến chứng tim mạch?

Theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA 2025), bệnh tim mạch là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở bệnh nhân đái tháo đường típ 2, với nguy cơ mắc bệnh mạch vành và đột quỵ tăng gấp 2–4 lần so với người không bị đái tháo đường.

Khi đường huyết trong cơ thể tăng cao kéo dài, các mạch máu bị tổn thương, đặc biệt là lớp nội mạc – lớp lót bên trong của mạch máu. Lâu ngày, các tổn thương này dẫn đến hiện tượng xơ vữa động mạch, gây tắc nghẽn dòng máu và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.

Đái tháo đường – Nguồn: Freepik

Bên cạnh đó, bệnh nhân đái tháo đường thường mắc kèm với các vấn đề khác như tăng huyết áp, mỡ máu cao, béo bụng và lối sống ít vận động – tất cả đều là những yếu tố làm tăng gánh nặng lên tim và mạch máu.

Các yếu tố nguy cơ tim mạch ở người đái tháo đường

Người mắc đái tháo đường có thể đối mặt với nguy cơ biến chứng tim mạch cao hơn nếu đồng thời có các yếu tố sau:

• Tăng huyết áp: gây tổn thương và làm gia tăng áp lực lên các mạch máu. Đái tháo đường kèm tăng huyết áp gây ra tổn thương nặng hơn và nhanh hơn, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và các biến chứng tim mạch.
• Rối loạn mỡ máu: tăng LDL (cholesterol xấu), giảm HDL (cholesterol tốt), thúc đẩy xơ vữa động mạch.
• Béo bụng, béo phì: đặc biệt là mỡ tích tụ quanh vùng eo, làm tăng đề kháng insulin và tăng nguy cơ tim mạch.
• Hút thuốc lá: gây co mạch và tổn thương thành mạch máu.
• Lối sống ít vận động
• Tiền sử gia đình có người mắc bệnh tim mạch sớm.
• Tuổi cao
• Căng thẳng kéo dài: tăng sản xuất hormon stress ảnh hưởng xấu đến quá trình kiểm soát đường huyết và gây ra các vấn đề tim mạch như nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Hiểu và kiểm soát các yếu tố nguy cơ này là bước quan trọng giúp người bệnh đái tháo đường kiểm soát đường huyết tốt và bảo vệ tim mạch.

Các yếu tố nguy cơ tim mạch ở người đái tháo đường – Nguồn: Freepik

Phòng ngừa biến chứng tim mạch như thế nào?

Phòng ngừa biến chứng tim mạch ở người đái tháo đường cần được bắt đầu sớm và duy trì liên tục. Dưới đây là những nguyên tắc quan trọng:

• Kiểm soát đường huyết ổn định: theo dõi định kỳ chỉ số HbA1c, cố gắng đạt mục tiêu điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ (thường là dưới 7%).
• Duy trì huyết áp và mỡ máu trong giới hạn an toàn: uống thuốc đều đặn nếu có chỉ định của bác sĩ, kết hợp ăn uống lành mạnh, luyện tập thể thao.
• Ăn uống khoa học: giảm đường, tinh bột nhanh, chất béo bão hòa; tăng cường rau xanh, trái cây tươi, cá và ngũ cốc nguyên cám.
• Tăng cường vận động thể lực: theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), bệnh nhân đái tháo đường nên tập thể dục nhịp điệu cường độ vừa phải ít nhất 150 phút mỗi tuần, cùng với tập luyện tăng cường cơ bắp ít nhất 2 ngày một tuần. Các hoạt động thể chất thường xuyên giúp kiểm soát cân nặng và cải thiện sức khỏe tim mạch.
• Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia: đây là hai yếu tố gây hại lớn cho việc kiểm soát đường huyết và gia tăng nguy cơ bệnh tim mạch.
• Kiểm soát cân nặng hợp lý: giảm cân nếu đang thừa cân hoặc béo phì.Khám sức khỏe định kỳ: kiểm tra tim mạch, mắt, thận và các biến chứng khác ít nhất mỗi 6–12 tháng.

Điều trị bằng thuốc: Hướng đến kiếm soát đường huyết và bảo vệ tim mạch

Ngoài việc điều chỉnh lối sống, thuốc điều trị đái tháo đường ngày nay không chỉ giúp hạ đường huyết mà còn có khả năng bảo vệ tim mạch.

• Nhóm thuốc SGLT2i (như empagliflozin, dapagliflozin): giảm nguy cơ nhập viện vì suy tim, giảm tử vong do nguyên nhân tim mạch, hỗ trợ giảm cân, kiểm soát huyết áp,… cho người bệnh đái tháo đường, đặc biệt khi có có nguy cơ tim mạch.
• Nhóm thuốc GLP-1 RA (như semaglutide, dulaglutide): hỗ trợ giảm cân và giảm nguy cơ biến cố tim mạch lớn.

Thuốc điều trị cần được lựa chọn dựa trên tình trạng sức khỏe riêng của từng bệnh nhân, dưới sự chỉ định và theo dõi sát của bác sĩ.

Đái tháo đường là bệnh lý mạn

Sử dụng thuốc kiểm soát đường huyết & bảo vệ tim mạch

tính không chỉ gây rối loạn đường huyết mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tim mạch. Tuy nhiên, với sự hiểu biết đúng đắn và can thiệp kịp thời, người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, hạn chế biến chứng và nâng cao chất lượng sống. Hãy chủ động khám sức khỏe định kỳ, tuân thủ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh – đó chính là “chìa khóa vàng” để bảo vệ trái tim và cải thiện đường huyết.